تنظیم لایحه دفاعی در دادگاه بدوی و دادگاه تجدیدنظر خواهی توسط من و وکیل متخصص. تنظیم فوری لایحه در پلتفرم تخصصی تنظیم اوراق قضایی من و وکیل توسط وکیل متخصص زمانی که بحث تنظیم لایحه به میان می‌آید، تصورات اغلب به سمت لوایح تنظیمی در مجلس شورای اسلامی می‌رود اما لایحه در بحث حقوقی تفاوت آشکار با سایر لوایح دارد. در واقع لایحه قضایی که کاربرد آن برای دفاع از حقوق اصحاب دعوا در دادگاه به شمار می‌رود، توسط وکلای دادگستری تنظیم شده و تفاوت زیادی با تنظیم لایحه غیر قضایی دارد.
در هر صورت، لایحه که به عنوان لایحه دفاعیه نیز شناخته می‌شود، جهت دفاع کردن از حق و حقوق قانونی موکل در منظر دادگاه و قاضی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دفاعیات در دادگاه عموما به صورت شفاهی انجام می‌شود و وکیل با حضور در جلسه دادرسی از حق موکل خود دفاع می‌نماید.
حال ممکن است که برخی از دفاعیات به صورت کتبی تقدیم دادگاه شده که به عنوان لوایح دفاعیه نیز گفته می‌شود. در واقع می‌توان اینگونه بیان کرد که دفاعیات مربوط به پرونده‌های قضایی به صورت شفاهی یا کتبی صورت می‌گیرد که دفاعیات کتبی در قالب لایحه تنظیم شده و در نهایت در اختیار قاضی قرار می‌گیرد. برای دادگاه‌ها اصولا تنظیم لایحه از اهمیت خاصی برخوردار است و به همین جهت در تهیه و تنظیم آن باید از وکلا دادگستری متخصص استفاده نمود.
تنظیم لایحه چیست؟
اصحاب دعوا از این جهت برای گرفتن وکیل اقدام می‌کنند که از حقوق قانونی آن‌ها در محضر دادگاه دفاع شود و به آنچه که استحقاق دارند، برسند. فلسفه اصلی وکالت در دعاوی قضایی نیز برای دفاع از حقوق موکل است. این که وکیل چگونه در دادگاه از موکل خود دفاع می‌کند، بسته به توانایی او دارد اما یکی از روش‌هایی که برای انجام دفاعیات در مراجع قضایی مورد استفاده قرار می‌گیرد، ارائه تنظیم لایحه است.
رایج‌ترین روش جهت دفاع از حقوق موکلین در محضر قاضی دادگاه، ارائه لایحه است. لایحه را می‌توان به عنوان روش قانونی دفاع از حق اصحاب دعوا به شمار آورد و این موضوع هم در قانون و هم از طرف مراجع قضایی مورد پذیرش واقع شده است.
لایحه دفاعیات یا لایحه قضایی، اظهارات و بیانات مرتبط با موضوع دعوا است که به صورت کتبی به قاضی ارائه می‌گردد. بنابراین می‌توان لایحه را اینگونه تعریف کرد که بیان مطالب و اظهارات منطبق با موضوع دعوا که کتبا در اختیار دادگاه قرار می‌گیرد. بسیاری از فرآیند دفاعیات در دادگاه به صورت شفاهی انجام می‌شود اما وکلا جهت تکمیل نمودن مراحل دفاع از موکلین خود، اقدام به تنظیم لایحه نیز می‌کنند. دفاعیات در این شرایط باید طبق استدلال حقوقی که مطابق با قوانین باشد، به صورت مکتوب تنظیم گردد.
انواع تنظیم لایحه
در قسمت قبل، به تعریف تنظیم لایحه پرداختیم و عنوان شد که لایحه، سندی مکتوب برای انجام دفاعیات از اصحاب دعوا و با تحلیل خاص حقوقی جهت رسیدگی بهتر به دعوا مربوطه، تنظیم می‌گردد. در ارتباط با این موضوع که تنظیم لایحه در چه دعاوی مورد استفاده قرار می‌گیرد و در چه مراحلی از روند دادرسی تسلیم دادگاه می‌گردد به انواع مختلفی تقسیم بندی می‌شود که عبارتند از:
- تنظیم لایحه کیفری
- تنظیم لایحه حقوقی
- لایحه تجدید نظر خواهی
- لایحه دادگاه بدو
فرم کلی تنظیم لایحه در تمامی دعاوی تقریبا به یک شکل است اما محتویات درون لایحه بسته به موضوع و نوع دعوا کاملا متفاوت می‌باشد. قاعدتا لایحه حقوقی را نمی‌توان از جهاتی با لایحه کیفری به صورت یکسان تلقی نمود. همچنین این موضوع در ارتباط لوایح مرحله تجدید نظر خواهی و بدوی نیز صادق است.
تنظیم لایحه کیفری
لایحه کیفری در خصوص دعاوی کیفری مطروحه در مرجع قضایی، مورد استفاده قرار می‌گیرد. تنظیم لایحه کیفری می‌تواند برای دفاع از حقوق طرفین دعوا خصوصا متهم کارایی فراوانی داشته باشد.
تنظیم لایحه حقوقی
دعاوی مطرح شده در دادگاه که جنبه حقوقی دارند، ممکن است که برای رسیدگی بهتر به پرونده توسط وکلا اصحاب دعوا لایحه دفاعیه تقدیم قاضی گردد. لایحه حقوقی قاعدتا در ارتباط با دعاوی حقوقی است و در صورتی که شرایط دعوا به نحوی باشد که امکان محکومیت موکل بالا باشد، وکیل باید در اسرع وقت نسبت به ارائه لایحه به دادگاه اقدام نماید.
تصور کنید یک دعوا حقوقی مانند دعوا ملکی اقامه شده است و در مرحله رسیدگی قرار دارد. وکلا اصحاب دعوا با توجه به مقتضیات پرونده باید تشخیص دهند که تنظیم و ارائه لایحه در چه زمانی باید تقدیم دادگاه شود و یا اصلا نیازی به ارائه لایحه به دادگاه می‌باشد.
از جمله انواع لایحه حقوقی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لایحه دفاعیه اثبات مالکیت
- لایحه دفاعیه طلاق
- لایحه دفاعیه مرتبط با دعاوی سهم الارث
- لایحه دفاعیه اثبات وقوع بیع
- لایحه دفاعیه بیع فضولی
- لایحه دفاعیه وصول چک
- لایحه دفاعیه وصیت نامه
- لایحه دفاعیه حضانت فرزندان
- لایحه دفاعیه بدوی
نگارش یک تنظیم لایحه خوب چگونه است؟
نگارش یک تنظیم لایحه خوب بستگی به عوامل مختلف دارد و در وهله اول باید تنظیم آن توسط وکیل با سابقه و کاربلد صورت گیرد. در واقع می‌توان گفت که نگارش لایحه خوب از آن جهت که از طرف چه کسی انجام می‌شود، بسیار حائز اهمیت است. بخشی از تنظیم لایحه به برخورداری از دانش حقوقی و بخش دیگر آن به مهارت و فنون وکیل ارتباط دارد.
صرف برخورداری از اطلاعات حقوقی نمی‌تواند باعث شود تا یک لایحه مناسب تنظیم گردد. یک وکیل هرچه قدر که از دانش حقوقی بالایی برخوردار باشد اما باید بتواند در نگارش لایحه دفاعیه از مهارت خود استفاده نماید. در لایحه می‌بایست مطالبی ارائه شود تا نظر دادگاه در خصوص صدور حکم تغییر پیدا کرده و قاضی بتواند بر اساس اظهارات شفاهی خواهان و یا خوانده و مطالب درج در لایحه تصمیم نهایی را اخذ کند. لازم به ذکر است که اطلاعات لایحه نباید خارج از موضوع دعوا باشد.
به بیان دیگر لایحه باید با عنوان و موضوع دعوا مطابقت داشته باشد و مطالب غیر مرتبط در آن درج نشود. اطلاعات درج شده در لایحه در واقع اطلاعات پیرامون دعوا است و هدف از تنظیم لایحه این است که اگر مطالبی وجود داشته باشد که می‌تواند سرنوشت دعوا را تغییر دهد، می‌بایست ارائه شود. گفتنی است که اطلاعات لایحه می‌بایست جدای از دادخواست باشد.
در واقع مطالبی که در لایحه قید می‌شود، می‌بایست فراتر از آنچه که در دادخواست ذکر گردیده باشد. گاهی اوقات ممکن است که یک سری از مطالب در ارتباط دعوا وجود دارند که ضروری است دادگاه از آن‌ها اطلاعات کافی داشته باشد. در این صورت به صورت مکتوب در لایحه قید می‌شود و سپس به قاضی تقدیم می‌شود.
لازم به ذکر است که در جامعه حقوقی و غیرحقوقی انواع مختلفی از لوایح تهیه و تنظیم شده و در اختیار مراجع قانونی قرار داده می‌شوند. اما منظور از لایحه در اینجا همان لوایح قضایی است که به منظور از دفاع از حق اصحاب دعوا تهیه و تنظیم می‌شود. با توجه به این که در تنظیم دادخواست باید تشریفات و اصول قانونی رعایت شود، در نگارش لایحه نیز می‌بایست به این اصول و ضوابط مورد توجه قرار گیرند.
تنظیم لایحه توسط وکیل
در ارتباط با این موضوع که تنظیم لایحه اصولا توسط چه کسانی انجام می‌شود باید گفت که در درجه اول وکلا اقدام به نگارش لایحه می‌کنند. در خصوص تنظیم لایحه هیچگونه اجباری نیست که توسط وکلا صورت گیرد اما به جهت آن که وکلا دادگستری عموما سابقه و تجربه بالایی در این زمینه دارند، می‌توانند لایحه‌ای مناسب که اصول و مقررات مربوطه در آن رعایت شود، تنظیم نمایند. اشخاصی که وکیل نیستند و به عنوان مشاور و کارشناس حقوقی فعالیت می‌کنند نیز در صورت توانایی می‌توانند به تنظیم لایحه بپردازند.
در هر صورت، نگارش لایحه باید توسط اشخاصی صورت گیرد که دارای تخصص و مهارت حقوقی کافی هستند. وکلایی که دارای سوابق طولانی مدت در رسیدگی به دعاوی حقوقی هستند، طبیعتا با نحوه نگارش لایحه آشنا هستند و می‌توانند لایحه مناسب و مرتبط با موضوع دفاع که جنبه دفاع از حق موکل را داشته باشد، تنظیم کنند. تنظیم لایحه توسط تمامی وکلا نمی‌تواند به بهترین شکل ممکن انجام شود و شاهد اینگونه مسائل هستیم که وکلا در تنظیم لایحه حتی با مشکلاتی نیز مواجه می‌شوند.
تنظیم لایحه از طرف اشخاص غیر حقوقی باعث بروز مشکلات غیر قابل جبران خواهد شد و چه بسا تنظیم آن سبب گردد تا نتیجه پرونده به ضرر تقدیم کننده لایحه منجر شود. تنظیم لایحه باید تحت نظر افرادی صورت گیرد که از تخصص لازم در این زمینه برخوردار باشند و علاوه بر تخصص، داشتن سابقه کافی نیز بسیار مهم است.
نگارش لایحه مانند سایر اوراق قضایی برای آن شرایط و اصول مشخصی تعیین شده است و نمی‌توان صرفا گفت که افراد متخصص در حوزه تنظیم یکی از انواع اوراق قضایی مانند دادخواست بتواند الزاما یک لایحه مناسبی را تنظیم نماید. در واقع تنظیم لایحه استاندارد، وابسته به این موضوع است که توسط چه افرادی نگارش شود. شاید بتوان در لایحه تنظیمی وکیل، نواقصی را یافت و صرفا همه وکلا از این توانایی برخوردار نیستند تا بتوانند همه نوع لایحه در ارتباط با تمامی دعاوی را نگارش کنند.
در واقع شاید یک وکیل بتواند لوایح حقوقی را به بهترین شکل ممکن تنظیم کند اما مهارت لازم را جهت نگارش لایحه کیفری نداشته باشد و یا بالعکس. گستردگی دعاوی حقوقی و کیفری سبب شده است تا وکلا نیز به شکل تخصصی اقدام به تنظیم لایحه مربوطه نمایند. به طور مثال برخی از وکلا به شکل کاملا تخصصی، اقدام به نگارش لایحه ملکی می‌کنند و یا سایر وکلا تنظیم لوایح دفاعیه جرائم اقتصادی را انجام می‌دهند.
تنظیم لایحه توسط من و وکیل چگونه انجام می‌شود؟
تنظیم لایحه مانند دادخواست فنون و روش‌های خاص خود را دارد و باید در چارچوب اصول و مقررات قانونی تنظیم شوند. تنظیم لایحه در مورد دعاوی حقوقی و کیفری مطرح می‌شود که می‌تواند تا حد زیادی در سرنوشت پرونده موثر باشد. نحوه تنظیم لایحه از آن جهت اهمیت دارد که در وهله اول قضات توجه خاصی به لوایح تنظیم شده دارند و حتی صدور حکم نیز می‌تواند بر مبنای آن صادر شود. امروزه بسیاری از وکلا به این موضوع پی برده‌اند که ارائه لایحه مناسب تا چه اندازه می‌تواند در فرآیند دادرسی و صدور رای از طرف دادگاه موثر باشد.
با توجه به این که تهیه و تنظیم لایحه نیازمند دانش و تخصص بالای حقوقی و فنون خاص لایحه نویسی است، اصولا تنظیم آن توسط وکلا و کارشناسان حقوقی مجرب انجام می‌شود. در کلیه لوایح قضایی می‌بایست کلیه شرایط و ضوابط قانونی در آن رعایت شود. لوایحی که بدون رعایت شرایط قانونی تنظیم می‌شوند، تحت رسیدگی از طرف مراجع قضایی قرار نمی‌گیرند. لایحه جزو یکی از ابزار قضایی برای بیان مطالب ضروری مرتبط با پرونده است که وکلا و قضات آشنایی کافی با آن دارند و برای تنظیم لایحه می‌بایست به متخصصان این حوزه مراجعه فرمایید.
در هر صورت تنظیم انواع لایحه حقوقی و کیفری را می‌توانید برعهده مجموعه من و وکیل قرار دهید تا به بهترین شکل ممکن تهیه و تنظیم آن صورت گیرد. من و وکیل با تجربه چندین ساله در زمینه تنظیم انواع اوراق قضایی نظیر شکوائیه، دادخواست، لوایح دفاعیه و غیره می‌تواند شما را در ارائه انواع لایحه یاری نماید.
